Zekât ve uşur vermek

Sual: Zekât ve uşur hangi mallardan verilir?

Cevap: Tam mülk olan mâlın zekâtını ve uşrunu vermek farzdır. Kullanılması câiz ve mümkün olan mala (Tam mülk) denir. Dört türlü zekât malı vardır:

1- Altın ile gümüş.
2- Ticaret için satın alınan her türlü eşya.
3- Kırda ve çayırda otlayan dört ayaklı hayvanlar.
4- Toprak mahsulleri, yani uşur.

Ebû Hanîfe “rahime-hullahü teâlâ” buyuruyor ki:

Yağmur veya nehir ile sulanıp yerden çıkan ekinin, meyvanın ve sebzenin ve balın miktarı ne kadar olursa olsun, mahsulü alır almaz, satarak onda birini fakirlere vermek farzdır. Buna (uşr) denir. Uşrunu vermeden yemek haramdır.

Altın ve gümüşün ve ticaret eşyasının zekâtını vermek için, nisap miktarı olmaları lâzımdır. (Nisap) zenginlik ile fakirlik arasındaki sınır demektir. Nisap miktarı, altın için yirmi miskaldir. Gümüş için ikiyüz dirhemdir. İhtiyaç eşyasından başka, nisap miktarı her cins malı olana (Zengin) denir. Bu kadar malı olmayana (Fakir) denir. Altın para ve eşya ve kadın ziynetlerinin ve diş üzerindeki altın kaplamaların ve her cins ticaret eşyasının ağırlıklarının toplamı yirmi miskal olursa, gümüş eşyanın ise, ikiyüz dirhem olursa ve bundan sonra bir hicrî sene, yani arabî sene elde kalırsa, o zaman ağırlıklarının kırkta biri ayrılıp Kur’ân-ı kerimde bildirilen sekiz sınıf insandan birine veya birkaçına verilecektir. Buna (Zekât) denir. Bir miskal, dörtondasekiz [4,8] gram olur. Yirmi miskal, doksanaltı [96] gram oluyor. Doksanaltı gram altını olan, bir arabî sene sonra, ikibuçuk [2,5] gram altını, zekât niyeti ile ayırıp, istediği zaman, istediği fakire verecektir. Bir dirhem-i şer’î üç gram ve üçyüzaltmış miligram [3,360 gram] olup, gümüşün nisabı altıyüzyetmişiki gram [672 gram] dır. 96 gram altın ve 672 gram gümüş, aynı nisap miktarını gösterdikleri için, kıymetleri birbirinin aynı demektir. Buradan, altının aynı ağırlıktaki gümüşten yedi defa daha kıymetli olduğu anlaşılmaktadır. Türkiye’de kullanılan bir liralık altınların her çeşidi birbuçuk miskal, yani [7 gram ve 20 santigram] olduğundan altın nisabı, [20:1,5=13,33] onüç adet altın lira ve bir liranın üçte biri olmaktadır. Yani, bu kadar adet bir liralık altındır. Ticaret yapan, zekâtını altın olarak da, ticaret malından da verebilir. (İslâm Âhlâkı s. 534)

Osman Ünlü Hocanın Türkiye gazetesinde bugün yayımlanan makalesi için tıklayınız...