Niyet etmeden zekât vermek

Sual: Niyet etmeden zekât verilirse caiz olur mu? Nisap tarihinden bir sene sonra nisaptan düşünce zekâta etkisi olur mu? Nisabın telef olması ne demektir?
Cevap: Bir kimse, zekât niyeti ile kırkta bir ayırmadan veya verirken niyet etmeden, fakirlere milyonlarla lira dağıtsa, zekât vermiş olmaz. Çünkü ayırırken veya kendi vekiline veya fakire veya fakirin vekiline verirken niyet etmesi farzdır.

Eldeki para ve ticaret malı nisap miktarı olduktan sonra, bir sene tamam olmadan, azalıp nisaptan aşağı düşse veya daha çoğalırsa, zekâta tesiri olmaz. Yani, sene sonunda, nisap miktarından az olmaz ise, mevcudun zekâtı verilir. Sene sonunda elinde bulunan paradan, yiyecek, giyecek, ev satın almak, kira vermek gibi lüzumlu paraları düşmez. Bütün paranın zekâtını verip kalanı bunlara harceder. Hanefide ve Şafiide, sene sonu gelmeden önce, nisap telef olur veya telef ederse, yani elinde zekât malı nisap miktarı kalmazsa, evvelki nisap sayılmaz olur. Yeniden nisaba malik olursa, yeniden bir sene daha bekleyip, sene sonunda da, nisap elinde kalırsa, bu elindekinin kırkta birini, niyet ile ayırıp, verir. Maliki ve Hanbeli mezheplerinde, nisap helak olursa, yine böyledir. Fakat zekâttan kaçmak için, kendi telef ederse, evvelki nisap değişmez. Bir sene geçtikten birkaç gün sonra, eline çok para, mal gelse, bunun zekâtı hemen verilmez. Bir sene sonra, elinde bu da kalırsa, verilir. Alacak başkadır, ele geçen başkadır. (Câmi’ur-rümûz) kitabı, seksenaltıncı sahifede buyuruyor ki, (Nisaba malik olduktan sonra, bir sene tamam olmadan önce satın alınan ticaret eşyası ve tevellüt ederek veya hediye, miras, vasiyet suretleri ile ele geçen (Saime) hayvan ve altın, gümüş, hatta sene sonuna yakın iken de ele geçseler, kendi cinsinden nisaplara eklenerek hepsinin zekâtı birlikte verilir. Buradan anlaşılıyor ki, sene tamam olduktan sonra ele geçenler nisaba eklenmez. Yani o senenin zekâtına sokulmayıp, ondan sonra gelen senenin zekâtına bırakılır. Yine anlaşılıyor ki, nisabı olmayanların eline geçerlerse, bunların, o sene zekâtları verilmez). (Tam İlmihâl s. 299)

Osman Ünlü Hocanın Türkiye gazetesinde bugün yayımlanan makalesi için tıklayınız...