Sual: Bıçağı ve makası elden ele vermek uğursuzluğa sebep olur mu?
CEVAP
Elden ele vermenin bir mahzuru olmaz. Dinimizde uğursuzluk yoktur. Bıçak, alanın elini kesmesin diye, yere veya masaya konabilir. Başka bir hikmeti yoktur.
Sual: Yönetici durumundayım. Villada oturuyor, çeşitli elbiseler giyiniyorum. (Süsten kaçınmak imandandır) hadisi-i şerifini görünce korktum. Hep aynı elbiseyi mi giyineyim, villadan çıkıp basit bir evde mi oturayım?
CEVAP
O hadis-i şerif, gösteriş için öyle giyinmenin zararını bildiriyor. İhtiyaç için süslü giyinmekte ve villada oturmakta mahzur yoktur. Hatta imkanı olanın böyle yapması gerekir.
İmam-ı a’zam hazretleri buyuruyor ki:
Cahillerin hakaret etmemeleri ve düşmanlara azametli, kuvvetli görünmek için, âlimlerin, âmirlerin elbiselerinin ve binalarının gösterişli olması lazımdır.
Hikmet ehli de buyuruyor ki:
(Öyle bir elbise giy ki, sen ona değil, o sana hizmet etsin!)
Hadis-i şeriflerde de buyuruldu ki:
(Güzel giyinin ki, Allahü teâlânın size verdiği nimetlerin eseri görülsün!) [Taberani]
(Allahü teâlâ bir kuluna nimet verdiğinde, o nimetin eserinin o kulun üzerinde görülmesini sever.) [Taberani]
(Allahü teâlânın verdiği nimetin eseri üzerinde görülmelidir.) [Nesai]
Sual: Arkadaşla ceketleri birkaç günlüğüne değişmek mekruh mu?
CEVAP
Evet.
Tırnakları gömmek
Sual: Kesilen tırnakları ne yapmalıdır?
CEVAP
Toprağa gömmek sünnettir. Basılmayan bir yere, kabir üzerine veya denize de atılabilir. Biriktirilip herhangi bir yere gömülebilir.
Sual: Kadın tırnak ve saçını gömmek zorsa, yakmak caiz mi?
CEVAP
Biriktirip gömme imkanı varken, yakmak caiz olmaz.
Sual: Dini levhayı alkolle, kolonya ile silmek caiz mi?
CEVAP
Sabunlu su ile silinir. Buna imkan yoksa, caizdir.
Sual: Gıda paketlerinin veya deterjanların içinde bardak, tava gibi şeyler çıkıyor. Bazılarının içinden bir kağıt çıkıyor. "Bu kağıdı getirene şu hediye verilecektir" deniyor. Paket içinden çıkan malı ve kağıdı götürüp verilecek şeyi almak günah olur mu?
CEVAP
Hayır günah olmaz. (Redd-ül Muhtar)
Sual: Âdetli hazır petleri yıkamadan atmanın bir mahzuru var mıdır?
CEVAP
Mahzuru yoktur.
Sual: Yatak odasına dini levha asmak caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Düğmeleri, küflenmemesi için altın suyuna batırmak caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Hastaya veya misafirliğe giderken çiçek götürmek caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Şifa âyetlerini muska yaparak üzerimizde taşımak caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Talebeye öğretmek için Kâbe maketi yapmak caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Hacıların getirdiği içi âyet yazılı tastan yiyip içmek caiz mi?
CEVAP
Hayır.
Sual: Cami resmi bulunan kağıtla kitap kaplamak caiz mi?
CEVAP
Hayır.
Sual: Zurna çalmak caiz mi?
CEVAP
Hayır. Savaşta caizdir.
Sual: Kabrin üstüne çiçek dikmekte mahzur var mıdır?
CEVAP
Mezar üstüne çiçek dikmek ölüye faydalıdır, iyidir. Çiçeğe verilecek parayı, namaz kılan fakire sadaka vermek daha iyidir. Bundan daha iyisi de, uygun bir din kitabı alıp birine vermektir.
Sual: Tayt giymek uygun değil. Erkeklerin de, kışın pantolonun altından giydiği ince veya kalın giyecekler var. Bunlara da tayt diyorlar. Soğuktan korunmak için, iç giysi olarak tayt giymekte mahzur var mıdır?
CEVAP
Bunları imal etmekte ve giymekte mahzur yoktur. Hatta taytları da iç kıyafeti olarak giymek caizdir.
Sual: Gece çamaşır yıkamak caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: İhramı kefen yapmak ve kefeni zemzemle yıkamak caiz midir?
CEVAP
İhramı kefen yapmak caizdir. Kefeni zemzemle yıkamak ise, Hanefi’de caiz, Şafii’de haramdır. (Redd-ül Muhtar)
Sual: Eskiyen seccadeyi yırtıp yer bezi yapmak caiz mi?
CEVAP
Hayır.
Sual: Süte okunup içiliyor, caiz mi?
CEVAP
Bir şeye okumak faydalıdır.
Sual: Şifa âyetlerini görünür şekilde PVC yaptırıp taşımak caiz mi?
CEVAP
Açık gibidir. Görünmez şekilde kaplanırsa caiz olur.
Sual: Dini yazı bulunan gazeteyi yerlere atmak mahzurlu mu?
CEVAP
Evet. Okuyunca yukarı koymalıdır.
Sual: Müzik alarmlı kol saati mekruh mu?
CEVAP
Evet.
Sual: Domuz derisinden kalb kapakçığı taktırmak caiz mi?
CEVAP
Zaruret varsa caizdir.
Sual: Tarladaki sap artıklarını yakıyoruz, içindeki böcekler de yanıyor. Günah mı?
CEVAP
Hayır. Çünkü siz böceği değil sapı yakıyorsunuz. Sırf böceği yaksanız caiz olmaz.
Sual: Odunlarda kurt var. Yere vurunca, düşmeyen de olabilir. Bu odunları böyle yere vurduktan sonra, yakmak caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Din kitaplarını dolabın içine belden aşağı koymak caiz mi?
CEVAP
Caizdir. Mushafı daima yukarı koymalıdır.
Sual: Kadın saçından fırça yapmak caiz mi?
CEVAP
Hayır.
Sual: Hayvan ve insan motifleri işlemek günah mı?
CEVAP
Evet.
Sual: Battaniyedeki aslan resmi net değildir. Resim hükmünde mi?
CEVAP
Resim hükmünde değil. Fakat, resimli almamaya, dikkat etmeli. Şüphelilerle meşgul olmak harama sebep olur.
Sual: Halıdaki mübarek bir isim boyansa, kullanmak caiz olur mu?
CEVAP
Evet.
Sual: Mushaf okunmuş rahleyi, tabure olarak kullanmak caiz mi?
CEVAP
Zaruret olursa caizdir.
Sual: Dini yazı bulunan gazeteyi divanın, karyolanın altına koymak caiz mi?
CEVAP
Hayır.
Sual: Cami resimli çay tabağı kullanmak caiz mi?
CEVAP
Hayır.
Sual: Kanlı pamuğu yakmak caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Âyet-i kerime yazılı gazeteleri ne yapmak lazımdır?
CEVAP
Yakıp külü denize veya ayak basmayan temiz yere dökülür.
Sual: Sahabenin temsili resimlerini yapmak caiz mi?
CEVAP
Değildir.
Sual: İnsan başlı pipo yapmak mekruh mu?
CEVAP
Evet.
Sual: Donmaması için lağıma tuz koymak caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Kiracı ev sahibinden izinsiz evde değişiklik yapabilir mi?
CEVAP
Yapamaz. Musluk gibi şeyleri değiştirebilir.
Sual: Ekmek kırıntılarını, yakmak caiz mi?
CEVAP
Hayır. Toplayıp denize atılabilir. Kuşlara verilebilir.
Sual: Otobüs altındaki bagajda, paketle mushaf taşımak caiz mi?
CEVAP
Hayır. Otobüsün üstünde de taşımak mümkün.
Sual: İki katlı otobüsün, birinci katının rafında, mushaf taşınır mı?
CEVAP
Evet.
Sual: Ezan okuyan saatleri kullanmakta mahzur var mıdır?
CEVAP
Okunurken hürmet etmek şartı ile mahzuru olmaz.
Sual: Tekelden hediye edilen içki yerine, çay almak caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: (Abdest havlumu herkes kullanabilir) dedim. Caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Evde, karyolanın altına çuvalla un, pirinç koymak caiz mi?
CEVAP
Hayır.
Sual: İspirtolu kalemle, dini yazı yazmak caiz mi?
CEVAP
Caizdir.
Sual: Evde, canlı hayvan biblosu bulundurmak caiz mi?
CEVAP
Hayır.
Sual: Tutkallı hamurdan, ağaç gibi şekiller yapmak caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Mescitteki halıyı, ayakkabıyla girilen yere sermek caiz mi?
CEVAP
Hayır. Ayakkabı ile girilmeyen eve sermek caiz.
Sual: Babamın resmini albümde saklamak caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Mezar taşına Ali oğlu Veli ve miladi tarih yazmak caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Bekçinin izniyle H.Bağdadi türbesinden örtü aldım. Caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Piyasadaki esansları kullanmak caiz mi?
CEVAP
Evet. Esans demek alkolsüz demektir.
Sual: Namaz kitabı ile helaya girilir mi?
CEVAP
Hayır.
Sual: Resimler, yerde olsa oraya rahmet melekleri girmez mi?
CEVAP
Girmez.
Sual: Rahmet meleği girmeyen oda, rahmetten mahrum kalır mı?
CEVAP
Hayır. Meleklerin faydalarından mahrum kalır.
Sual: Kelime-i tevhid yazılı takke ile helaya girmek caiz mi?
CEVAP
Hayır.
Sual: Melek girsin diye, okunan gazeteyi kapalı yere mi koymalı?
CEVAP
Evet.
Sual: Takkeyi pantolonun cebine koymak caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Âyet yazılı bozuk kitabı, yakarak imha caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Mezarlıkta teybi açıp çalgı çalmak uygun mu?
CEVAP
Mezarlıkta gülmek uygun olmadığı gibi kaset çalmak da uygun değildir.
Sual: Süs niyeti ile pastaya mum dikmek mahzurlu mudur?
CEVAP
Mum uygun değildir.
Sual: Satın alınan hazır elbiseyi, yıkamadan giyip onunla namaz kılmakta mahzur var mıdır?
CEVAP
Eşyada esas olan temizliktir. Necis olduğu kati olarak bilinmedikçe hepsi temiz kabul edilir. Hatta gayrimüslimlerin elbiseleri de temiz kabul edilir. (Hadika)
Sual: Tıraş fırçalarının domuz kılından yapıldığını duydum, kullanmamız uygun mu?
CEVAP
Duymakla hüküm verilmez. Yani fırçaları kullanmakta mahzur yoktur.
Sual: Kâfirden kullanılmış ceket alınca yıkamak lazım mı?
CEVAP
Yıkamak gerekmez.
Çamaşır ve bulaşık
Sual: Şâfiî’de, bulaşık makinesiyle bulaşık veya çamaşır makinesiyle çamaşır yıkanınca temiz olur mu?
CEVAP
Elbette temiz olur. Her mezhepte temiz olur. Çamaşır makinesi de, bulaşık makinesi de, içindekileri birkaç defa yıkıyor, duruluyor. Çamaşırları önce elde yıkamak gerekmez.
Sual: Üzerinde Allah, Muhammed yazılı tesbihleri kullanmamız caiz midir? Bunları yakıp toprağa gömmelidir dediler. Bu konuda bilgi verirseniz sevinirim.
CEVAP
Onları kullanmak, sağa sola atmak uygun değildir efendim. Yüksek bir yere asıp evde bulundurabilirsiniz. İlla imha etmek isterseniz, üzerine basılmayan temiz toprağa gömersiniz.
Sual: Almanya'da resmi kurumlar, bazı yerlerde tabutsuz gömme izni vermiyor. Ölülerimizi tabutla gömmenin mahzuru var mı?
CEVAP
Toprak nemli ise, erkeği tabut ile koymak caiz olur. Toprak kuru ve sağlam ise, erkeği tabut ile gömmek mekruh olur. Tabut ile gömünce tabut içine biraz toprak konur. Kadınları, her zaman tabut ile gömmek efdaldir. Tabutsuz gömme izni verilmeyince, erkeği de tabutla gömmek mekruh olmaz.
Sual: Eve Âyet-el Kürsi, Fatiha-i Şerif, Yasin-i Şerif, âyet-i kerime yazılı levhaları asmak caiz mi?
CEVAP
Evet caizdir.
Sual: Âyet-el kürsi yazılı kolyelerle tuvalete girilmesi caiz mi?
CEVAP
Üstü örtülü olursa caizdir. Eğer Âyet-el kürsi çok küçük yazılmışsa caiz olmaz.
Sual: Bebeğe muska olarak âyât-ı hırz takmakta mahzur olur mu?
CEVAP
Âyât-ı hırz, koruyucu, muhafaza edici âyetlerdir, takılması çok iyi olur.
Sual: Pardösüye, paltoya kuşak, kemer bağlamak caiz midir?
CEVAP
Caizdir.
Sual: Gece aynaya bakmak ve tırnak kesmekte mahzur var mı?
CEVAP
Dinen mahzuru yoktur. Tırnak gece veya gündüz her zaman kesilebilir. Haftanın her günü kesilebilir. Cuma günü, Cuma namazından sonra kesmek daha iyi olur.
Sual: Hazret-i Osman’ın kabrinden aldığım toprağı kabre koymam caiz mi?
CEVAP
İyi olur, mağfirete sebep olur.
Sual: Bulunmuş para, bir vakfa nasıl verilir?
CEVAP
Devir ile verilir. Yani önce bir fakire verilir, fakir dilerse vakfa veya başka yere verebilir.
Sual: Helayı kapatıp mescit yapmak caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: İhtiyaç halinde otopsi yapmak dinen caiz mi?
CEVAP
Evet.
Sual: Domuz kılı fırça ile tıraş olan Şafii, yüzünü biri toprakla olmak üzere 7 kere mi yıkar?
CEVAP
Evet.
Sual: Doktor, burnuna su verme dedi. Sözüne uymam caiz mi?
CEVAP
Kafir ve fasık, yani büyük günah işlediği bilinen tabibe muayene ve tedavi caizdir. Fakat bunların sözleri ile ibadet bozulmaz. Müslüman adil tabib su verilmemesi gerektiğini söylerse, hanefi mezhebinde olan kimse, guslünün sahih olması için hastalık geçene kadar maliki mezhebini taklit edebilir. Fıskı, günah işlemesi dillere düşmüş olmayan tabibin sözü de kabul edilir.
Sual: Ekmek bulunan heybe, motosikletin arkasına konur mu?
CEVAP
Evet.
Sual: Bir yaşlı insan ölmek üzere ise can veriyorsa benim ona serum vermem bir kaç saat fazla yaşamasını sağlayabilirse, doktor olarak benim ona serum vermem dinimizce nasıl sayılır?
CEVAP
Can verirken ölmek üzere olanı rahatsız etmek iyi değil. Eziyet olabilir. Fakat bir doktor olarak, onun yaşama imkanı olacağını tahmin ediyorsanız, serum vermenizin mahzuru olmaz.
Sual: Yanında taşınması sünnet olan ayna, tarak misvak, iğne iplik gibi şeyleri çantamızda taşımakla da sünnet yerine getirilmiş olur mu?
CEVAP
Evet.
Sual: Camilerin üstüne, imam lojmanı yapmak caiz olur mu?
CEVAP
Yapılmış bir caminin, bir mescidin üstüne bina yapmak caiz değildir. Caminin üstü de semaya kadar cami hükmündedir. Nitekim ceddimizin yaptığı camilerin üstünde bina yoktur. Mescit yeni yapılırken, üstüne imam lojmanı yapılması caiz ise de, caiz olan bir şeyi zaruret bulunmadıkça yapmamak iyi olur. Camilerin altına dükkan yapılabilir.
Sual: Tesbihler bid’at değil midir? Tesbihi numaratörle çekmek caiz midir?
CEVAP
Tesbih çekmek sünnettir. Tesbih aletinin kendisi bid’at mi diye soruluyorsa, Peygamber efendimiz zamanında tesbihler, parmakla, çekirdekle, taşla sayarak tesbih çekiliyordu. Resulullah efendimiz, bir kadının tesbihleri, çekirdeklerle saydığını görmüş, fakat men etmemiştir. Âlimler buradan tesbih kullanmanın caiz olduğunu bildirmişlerdir. Mekanik veya elektronik numaratör denilen alet ile tesbih çekmekte caizdir. İslam âlimleri de bu izne uyarak tesbih hazırlamışlar, tesbih bid’at değildir.
Sual: Mescide girerken niçin "itikâfa niyet ettim" deniyor?
CEVAP
İtikâfa niyet edince orada yatmak, yiyip içmek v.s caiz olur. Niyet etmezsek bunlar yapılmaz.
Sual: "Sakız çiğnemek erkekler için özür değil ise mekruhtur" deniyor. Acaba stres yüzünden sakız çiğnemek özür sayılabilir mi?
CEVAP
Sakız çiğnemenin herhangi bir faydası varsa, mesela dediğiniz gibi strese faydası varsa, sakız çiğnemekte mahzur olmaz. Başka faydaları varsa o fayda için çiğnenebilir.
Sual: Bayanların misvak kullanması uygun mu?
CEVAP
Bayanların misvak kullanması caizdir. Kitaplarda misvak yerine sakız çiğnemeleri bildirilmiştir.
Sual: Baston taşımak niyetiyle, şemsiyeyi baston olarak kullanmak uygun olur mu?
CEVAP
Şemsiyeyi, baston niyetiyle kullanmak iyidir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Asa taşımak, Enbiyanın sünneti, müminin alametidir.) [Deylemi]
Hasan-ı Basri hazretleri de buyurdu ki:
Asa, salihlerin süsü, hayvanlara karşı silah ve zayıfların yardımcısıdır. (T. Gafilin)
Sual: Almanya’da yaşıyoruz. Annem uzun zamandır ağır hasta, doktorların da umudu kalmadı, çok sancılarına karşı morfin kullanılmasını tavsiye ediyorlar, ben oğlu olarak karar veremiyorum vicdanen. Bana dini bilgi verirseniz memnun olurum.
CEVAP
Vurmak caiz ise de, ağır hastalara vurmamak daha iyi olur.
Sual: Kadınların el işi yapması, dantel, örgü vs. mubah eğlence olarak caiz mi?
CEVAP
Örgü işleme gibi şeyler çok iyidir mubahın ötesinde iyidir, sünnettir. Hadis-i şerifte buyuruluyor ki:
(Ya Fatıma, ne mutlu o kadına ki, kocası ondan razı olur. Allahü teâlânın farz kıldığını yapmaktan ve kocasına itaatten sonra kadınlar için, yün eğirmekten, iplik bükmekten üstün iş yoktur. Bir saat yün eğirmek, iplik bükmek veya dokumak, el işleri yapmak kadınlar için bir yıl ibadet etmekten daha sevaptır. Dokudukları her iplik için amel defterlerine bir şehit sevabı yazılır.) [R. Nasıhin]
Sual: Ekmek hamurunu kıvama getirmek için, hamurun üzerine bez koyarak üzerine çıkıp çiğneniyor. Böyle çiğnemek caiz midir?
CEVAP
Evet, caizdir.
Sual: Islık çalmak, uygun mudur?
CEVAP
Sesini duyurmak için caizdir. Sebepsiz çalmak, uygun değildir.
Sunî tohumlama
Sual: Hayvanlarda sunî tohumlama caiz midir?
CEVAP
Evet, caizdir.
Bulaşık suyu
Sual: Evlerde bulaşık suları ile abdest suları, evin kanalizasyonuna karışıyor. Günah oluyor mu?
CEVAP
Zaruret olduğu için, günah olmaz.
Tuvalete dökmek
Sual: Çayın posasını tuvalete dökmek caiz midir?
CEVAP
Çöpe koyma imkânı varken tuvalete dökülmez, mekruh olur.
Sual: Duvar saatimiz, çan şeklinde çalıyor. Kullanmakta mahzur var mıdır?
CEVAP
Hayır, bir mahzuru yoktur.
Sual: Böcek koleksiyonu yapmakta mahzur var mıdır?
CEVAP
Mahzur yoktur. (Hadika)
Ateşle dağlamak
Sual: Bir hadiste, (Şu üç şeyde şifa vardır: Bal şerbeti, hacamat, ateşle dağlama; ama ateşle dağlamadan menederim) deniyor. Şifalı şey neden yasaklanıyor?
CEVAP
Hasta olmamak için, sağlam insanı ateşle dağlamak, tevekkülü bozar. Hasta olanın doktor tavsiyesi üzerine yaptırması caizdir. İkincisi dağlamak tehlikeli yaralara sebep olabilir. Herkese aynı faydayı vermesi de kesin değildir. Bir de, dağlamanın faydası, başka ilaçlarla da, temin olunabilir. Bu bakımdan dağlamak tavsiye edilmiyor. (Seadet-i Ebediyye)
Beyin ölümü gerçekleşen hasta
Sual: Bir kimseye karaciğer, böbrek veya başka organ nakli yapabilmek, yani bir başka hastayı kurtarabilmek için, beyin ölümü gerçekleşmiş bir hastanın, makineye bağlı fişini çekip kalbini durdurmak caiz midir?
CEVAP
Beyin ölümü gerçekleşmiş hastanın fişini çekmek caiz olmaz.
Sual: Allah kelimesinin İslami hat olarak bir düzü, bir de simetrik olarak tersi yazılı. Böyle yazmak ve böyle yazılmış bir hattı duvara asmak caiz midir?
CEVAP
Yazmak da, asmak da caiz değildir.
Sual: Bazı kimseler su, tuz ve ateşin ortak olduğunu, bunları komşuya vermek gerektiğini, vermemenin günah olduğunu söylüyorlar. Böyle bir şey var mıdır?
CEVAP
Böyle bir şey yoktur. Bir kimsenin mülküne başkası ortak olamaz. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Müslümanlar üç şeyde ortaktır: Ot, su ve ateş.) [Ebu Davud]
Hiç kimsenin mülkü olmayan böyle şeylerde Müslümanlar ortaktır demek, (Ele geçirenin mülkü olur) demektir. Mülkü olunca da, artık başkalarına vermeye zorlanamaz. Fakat bir kimse, umuma ait bir suyu, başkalarının kullanmasına mani olamaz. (Mecelle)
Sual: Alkışlamanın hükmü nedir? Katıldığımız toplantılarda şarkı v.s. söyleniyor ve herkes bunu alkışlıyor hatta şarkı devam ediyorken alkışla tempo tutuluyor. Böyle bir durumda alkışa istemeyerek katılmanın hükmü nedir?
CEVAP
Peygamber efendimiz konuşurken, sözü duyulmasın diye müşrikler alkış yapıyorlardı. Alkış protesto idi. Şimdiki alkışlar ise beğenme işaretidir. İyi konuşanları alkışlamak caizdir, mahzuru yoktur. Kötü konuşanları, haramları alkışlamak da onları beğenmek olur. Beğenmeden, protesto olarak niyet edilse, içinden, Allah ıslah etsin seni denilse mahzuru olmaz.
Sual: Zikrettiği için, çimenlere basmak günahmış. Çimenler yeşil olduğu için mi zikreder?
CEVAP
Çimenlere basmanın mahzuru olmaz. Sadece çimenler, yeşil olan bitkiler değil, bastığımız toprak ve taşlar da, yani canlı cansız her şey tesbih eder, zikreder. Bir âyet-i kerime meali: (Yedi kat gökle yer ve bunların içindekiler, Allah’ı tesbih eder. Hiçbir varlık yok ki, Onu hamdle tesbih etmesin, fakat siz, onların tesbihini anlayamazsınız!) [İsra 44]
Sual: Bir hadiste, hac veya cihad dışında, deniz vasıtalarına binilmeyeceği; çünkü denizin altında ateş, ateşin altında da deniz olduğu söyleniyor. Bu iki iş dışında, mesela seyahat için gemiye binmek, caiz değil mi?
CEVAP
Gemiye binmekte hiçbir mahzur yoktur. Müteşabih hadis-i şerifleri, âlimlerin açıklaması olmadan yazmak uygun olmaz.
Sual: İçinde âyet-i kerime meali bulunan dini kitapların üstünde bir şeyler yazmak, üzerine elini kolunu koymak caiz midir?
CEVAP
Uygun değildir. Dini yazılara hürmet etmelidir.
Haram ve helal karışırsa
Sual: Çeşitli haram mallar birbirleriyle veya helal malla karışınca bu para kullanılabilir mi? Mesela, bir camiye yardım edenler arasında, haram para verenler de olursa, bu camide namaz kılmak caiz olur mu?
CEVAP
Evet, caiz olur. Gasp, hırsızlık, rüşvet, kumar, alkollü içkilerden alınan para gibi, haram malı kendi helal malıyla veya çeşitli kimselerden aldığı haram paraları birbirleriyle karıştırmışsa ve bunları birbirlerinden kolayca ayıramazsa, o zaman bu karışımlar, kendi mülkü olur. Tayyib [temiz] olmasa da, kullanması caiz olur. Bu paralarla yapılan camide namaz kılınır. Tek cins haram parayla yapılan camide namaz kılınmaz. Mesela tamamı kumar parası, tamamı hırsızlık, tamamı gasp, tamamı alkollü içkilerden elde edilen para gibi, tek cins haram parayla yapılan camide namaz kılınmaz.
Bebeğin ölümüne sebep olmak
Sual: Bir kimse, elinden düşürüp bebeği ölse veya bebekle yatakta yatarken, üstüne yatıp çocuğun ölümüne sebep olsa, bugün için dinen cezası nedir?
CEVAP
Kasıt olmayıp, hatayla ölümüne sebep olduğu için, 60 gün kefaret orucu tutması gerekir.
Trafik kazası
Sual: Trafik kazasında veya başka bir şekilde, öldürme kastı olmadan ölüme sebep olana, kusurlu da, kusursuz da olsa, kanuni cezadan başka kefaret de gerekir mi?
CEVAP:
Evet, 60 gün kefaret orucu tutması gerekir.
Çiçek ve mendil
Sual: Ceketin üst cebinde, yani yakada, çiçek veya mendil taşımak caiz midir?
CEVAP
Ziynet olacağı için, elde veya yakada çiçek taşımak mekruhtur. Ziynet maksadıyla mendil koymak da böyledir.
Hak aranır, beklenmez
Sual: Dilekçeye, zamanında cevap verilmezse, araştırma yapmak uygun olur mu?
CEVAP
İyi olur. Hak aranır, beklenmez.
Hacizle hakkımızı almak
Sual: Kirasını aylarca ödemeyen kiracıyı mahkemeye verip, haciz yoluyla hakkımızı almak caiz midir?
CEVAP
Evet, caizdir.
Uzun pantolon
Sual: Erkeklerin, pantolonu ayaklarını örtecek kadar uzatmaları caiz midir?
CEVAP
Mekruh olduğu S. Ebediyye’de yazılıdır. Kadınların da, kıyafetinin yerde sürünecek kadar uzun olması uygun değildir.
Cami resimli havlu
Sual: Üzerinde cami resmi olan havlulara el yüz silmek caiz midir?
CEVAP
Hayır, caiz değildir, hürmetsizlik olur. Böyle havluları, kullanmak için satın almak da caiz olmaz.
Pirinçte Allah ismi
Sual: Pirinçte Allah ismi yazılı diyorlar, doğru mu?
CEVAP
Evet, İmam-ı Birgivî’nin bir kitabında öyle yazdığını görmüştük.
Gece aynaya bakmak
Sual: Gece aynaya bakmakta bir mahzur var mıdır?
CEVAP
Gece de olsa, gündüz de olsa, aydınlıkta aynaya bakmakta bir mahzur yoktur. Loş karanlıkta aynaya bakılırsa, aynanın arkasındaki madde, yüzdeki parlaklığı gideriyor. Bu tecrübeyle de bildirilmiştir.
Dinî yazıları çöpe atmak
Sual: Dinî yazı bulunan takvim yapraklarını, gazete sayfalarını, bozuk dinî kitapları ve üzerinde İslami yazılar bulunan gofret ambalajlarını, kâğıt toplanan geri dönüşüm kutularına atmak uygun mudur?
CEVAP
Bu kâğıtlar, kâğıt fabrikasına giderek hamur yapıldığı için mahzuru olmaz.
Gübre satmak
Sual: Toprakla karıştırılan insan dışkısını gübre olarak kullanmak caiz midir?
CEVAP
Evet, caizdir.
Kahverengi ayakkabı giymek
Sual: (Sarı elbise giymek tenzihen mekruhtur) deniyor. Kahverengi ayakkabı giymek de mekruh mudur?
CEVAP
Hayır, mekruh değildir. Resulullah efendimiz siyah ayakkabı giyerdi. Kahverengi giymek de caizdir. Sıkıntıyı giderdiği bildirilmiştir. (Şir’a şerhi)
Kemik tozundan tabak
Sual: Hayvan kemiği tozundan yapılan tabaklar temiz midir?
CEVAP
Elbette temizdir. Domuz hariç, her hayvan ölünce kemiği pis olmaz, temizdir. (Halebi, Hidaye, Hindiyye, Seadet-i Ebediyye)
Cepte fildişi tarak varken namaz kılınır, hayvan kemiği tozundan yapılan tabaklarda da yemek yenir.
Erkek ayakkabısı
Sual: Kadınların, erkeklere mahsus ayakkabı giymeleri uygun olur mu?
CEVAP
Böyle bir sual, Âişe validemize de soruluyor. O da, (Kadınların, erkeklere mahsus ayakkabı giyerek onlara benzemelerini Resulullah efendimiz yasakladı) buyuruyor. (Ebu Davud)
Erkeğin kadına, kadının erkeğe benzemeye çalışması haramdır.
Promosyon
Sual: Maaş aldığımız banka, bize promosyon veriyor. (Faizdir alınmaz) diyenler oluyor. Bu, faiz mi promosyon mu?
CEVAP
Faiz değil, teşvik hediyesidir. Ortada bir faiz anlaşması yoktur. Banka, (Maaşını bizden alıyorsun) diye teşvik ve teşekkür maksadıyla veriyor. Bazı marketler de müşterilerine teşvik maksadıyla, bir şeyler veriyor, (Bu da bizden olsun) diyor. (Şu kadar alışveriş yapana, şu hediyeleri veriyoruz) veya (50 liranın üstünde alışveriş yapanlara, şunları veriyoruz) diyorlar. Yahut müşteriler arasında çekiliş yapıyorlar. Bunların hiçbiri faiz değildir. Fasid alışverişle de ilgisi yoktur. Teşvik mahiyetinde bir hediyedir.
Birine 100 lira ödünç versek 101 lira vereceksin dense faiz olur, ama hiç böyle bir anlaşma yapmadan ödünç verdiğimiz kimse bize 100 lira verdikten sonra ayrıca 20 lira daha verse bu para faiz olmaz. Çünkü (Şunu vereceksin) diye bir şart konmuyor, faiz anlaşması yapılmıyor.
Devlette 100 lira alacağımız olsa, on senedir vermese, bugün verirken, 150 veya 300 lira olarak verse bu da, faiz olmaz, caiz olur. Çünkü bizimle faiz anlaşması yapılmadı. Özür dileme kabilinden veriyor.
Yüksek topuklu ayakkabı
Sual: Tıp otoriteleri, (Uzun topuklu ayakkabı, ayak sağlığını etkilediği gibi, kamburluğa ve omurga problemlerine de sebep olur. Tırnak batmaları ve ayak mantarları görülür. Nasırlar meydana gelir. Kan dolaşımını etkiler, kalp sağlığını da tehdit eder. Eklem ve diz kapağı problemleri görülür. Menisküse ve varise yol açar. Ayağı sıkmayan, yumuşak ve ortopedik hafif topuklu ayakkabılar daha uygundur) diyor. Sağlık açısından zararlı olsa da, dinen uzun topuklu ayakkabı giymek sakıncalı mıdır?
CEVAP
Sağlık dinden ayrı değildir. Bir şey sağlık açısından zararlıysa, dinen de zararlıdır, günahtır. Mubah gıdaların hepsi helaldir. Ama alerji yaparak veya başka bir şekilde vücuda zarar veren, hastalık yapan gıdaları yemek haram olur. Mesela yumurta ve çilek gibi gıdalar kimine zarar verir. Sigara, vücuda zarar verecek kadar içilirse haram olur. Kadınların uzun topuklu ayakkabı giymeleri sağlık açısından zararlıysa, giymemeleri gerekir. Yürürken ses çıkarması ve dikkat çekmesi de dinen uygun değildir.
Hamamdan çıkarken
Sual: (Hamamdan çıkarken, soğuk suyla duş almak iyidir) diyorlar. Uygun olur mu?
CEVAP
Bu tıbbî bir sualdir. Biz bilemeyiz. Zararı veya faydası olabilir.
Bildiğimiz şudur: İmam-ı Gazalî hazretleri, (Hamamdan çıkarken başına soğuk su dökmek veya soğuk su içmek mekruhtur) buyuruyor. (İhya)
Vücuda bir zararı var ki mekruh denmiştir. Bunun gibi, 36 dereceden daha sıcak olan mideye, sıfır derece soğukluktaki bir şeyi içmek veya dondurma yemek sağlık açısından zararlıdır. Sağlık açısından zararlı olan bir şey, dinen de uygun olmaz.
Yine İmam-ı Gazalî hazretleri, hamamdan çıkarken ayakları soğuk suyla yıkamanın bazı hastalıklara iyi geldiğini bildirmektedir.
Teknoloji
Sual: (Teknoloji, zaman yiyen bir kurttur. Kendini ona kaptıran, iş yapmaya, Allah demeye vakit bulamaz) deniyor. (Teknoloji zararlıdır) mı denmek isteniyor?
CEVAP
Hayır, (Teknolojiyi ölçülü kullanmalı) denmek isteniyor. (TV’nin karşısına geçip her programı seyreden veya bilgisayarla meşgul olup yemek yemeyi, tuvalete gitmeyi bile unutan kimse, vaktini öldürmüş olduğu gibi, ibadete de vakit bulamaz) demektir. Gece gündüz bilgisayarın başından kalkmayıp felç olanları işitiyoruz. Her şeyi ihtiyaç kadar kullanmalı. Aşırılıklar zarar verir.
Gece çöp atmak
Sual: Gece tırnak kesmek, çöp atmak, çamaşır ve bulaşık yıkamak gibi işleri yapmakta mahzur var mıdır?
CEVAP
Hayır, mahzuru olmaz. Uzamış tırnağı geciktirmemeli, gece olsa da kesmeli. Halife Harun Reşit, İmam-ı Ebu Yusuf'a (Gece tırnak kesmek uygun mudur?) diye sorar. İmam, (Uygundur) buyurur. Halife delilini sorunca da, (Hayırlı işleri tehir etmeyin!) hadis-i şerifini bildirir. (Hindiyye)
Çöpü evde bekletmemeli, gecikmeden gece de olsa hemen atmalı. Bir hadis-i şerifte, (Çöp bekleyen evden bereket kalkar) buyurulmuştur. (Deylemî)
Bereketsizlik olmasın diye ilk fırsatta çöpü evden atmalıdır.
Gece dikkat edilecek başka hususlar vardır. Mesela gece yatarken yiyecek ve içecek kaplarının üstü örtülmeli. Kapılar kapatılmalı. Işıklar söndürülmeli. Çocuklar eve gelmiş olmalı. Geceleri cinler yayılır.
Tanrıça ismi
Sual: Zafer tanrıçasının adı, Yunan mitolojisinde Nike, Roma mitolojisinde ise Victoria imiş. Üstünde böyle marka ismi veya logosu bulunan eşyaları almanın mahzuru var mıdır?
CEVAP
Markadan dolayı mahzuru olmaz, ama böyle giyilecek eşyaları alırken, mekruh olmaması için, yazısız, resimsiz olanları tercih etmeliyiz.
Kayan yıldıza bakmak
Sual: Gökteki kayan yıldıza bakmanın mahzuru var mıdır?
CEVAP
Göze zarar verdiği için bakmak caiz değildir. (Seadet-i Ebediyye)
Sual: Doğum zamanı yaklaşmış hamile bir kadın vefat ederse, bu kadının karnı yarılıp çocuğu almanın mahzuru olur mu?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Eşbâhda deniyor ki:
“Çocuğun yaşayacağı ümit edildiği zaman, çocuğu anasının karnından çıkarmak için, ölmüş olan anasının karnını yarmak caiz olur. İmâm-ı a'zam Ebû Hanîfe hazretleri, bu sebeple, bir kadının karnının yarılmasını emretmiş, kurtarılan çocuk, çok yaşamıştır.”
Sual: Erkeklerin yakalarına çiçek takmalarının mahzuru olur mu?
Cevap: Sürme, bıyık yağı, ziynet için, mekruh olacağı gibi, elde, yakada çiçek taşımak da mekruh olur.
Necis karışımları kullanmak
Sual: Alkol, kan ve necis şeylerin karışmış olduğu bir terkibi, mesela kolonya gibi, böyle karışımları kullanmakta dinen bir mahzur var mıdır?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Dürr-ül-muhtârda deniyor ki:
“Toprak ve sudan biri temiz ise, karışımları olan çamur temiz olur. Fetva da böyledir.” Eşbâhda da böyle yazılıdır. İbni Âbidîn, Dürr-ül-muhtârı açıklarken diyor ki:
“Âlimlerin çoğunun böyle söylediği Feth-ul-kadîrde yazılıdır. Böyle fetva verildiği, Bezzâziyyede yazılıdır. İmam-ı Muhammed Şeybânî böyle buyurdu. Bu çamur necis olur diyenler de vardır. Fakat, bunlara göre de temiz toprak ile gübre karışımı temiz kabul edilir. Çünkü bunda ihtiyaç vardır.” Tergîb-üs-salât'ta deniyor ki:
“Bazı âlimlere göre gübre karışık sıva, temiz su ile yapılmış ve gübresi çamurdan az ise, temiz kabul edilir.”
İhtiyaç olduğu için hazırlanan karışımlardaki iki maddeden biri temiz ise ve necis olanın yerine temizini kullanmakta haraç varsa, birinci kavle göre karışımın da temiz olacağı anlaşılmaktadır. İspirtolu ilaçlar, kolonya, mürekkep, vernikler ve boyalar böyledir. Şafii mezhebinde, necis sıvıların, ilaç ve ıtriyat ıslahı için kullanılan miktarlarının affedildikleri, El-fıkh-ü alel-mezâhib-il-erbe'ada ve molla Halîl Si'ridînin El-ma'füvât kitâbının Süleyman bin Abdullah Si'ridî şerhinde yazılıdır. Haraç olduğu zaman, zayıf olan kavle uymak caiz olduğu, bu iki kitapta yazılıdır. Bunun için, zor durumda kalınca, Hanefi ve Şafii mezhebinde olanın, böyle karışımların çok miktarı ile birlikte namaz kılmaları caiz olmaktadır. Temiz kabul edilen ilacın, zaruret olmadan içilemeyeceği, kitaplarda yazılıdır.
Sual: Necis topraktan imal edilen testi ve benzeri şeyleri kullanmakta mahzur var mıdır?
Cevap: Necis su ile inşa edilmiş, yapılmış fırında ekmek pişirilebilir. Necis toprakla yapılan küp, testi gibi şeyler, fırından çıkınca temiz olur.
Cemal, çirkinliği gidermektir
Sual: Yemede, içmede, giyim kuşamda, ev içinde ve dışında kullanılacak eşyalarda, binek vasıtalarında iyi, güzel olanları yemenin, içmenin, giymenin ve kullanmanın dinen bir mahzuru var mıdır?
Cevap: Haram işlemek veya kullanmak, yalnız zaruret miktarı caiz olur. Mubah olan şeyleri, farzları yapabilecek kadar kullanmak zarurettir ve farzdır. İhtiyacı karşılamak için kullanmak ise, sünnettir. İhtiyaçtan fazla olan şeyin menfaati varsa, menfaati için kullanmak caiz olur. Menfaati olmadığı zaman, zararı da yoksa, ziynet olur. Vakar, hürmet, sevgi hasıl etmek ve çok şükretmek niyeti ile ziynet eşyasını kullanmanın müstehab olduğu, İbni Âbidîn ve Bahr kitaplarında yazılıdır.
Hadîkada deniyor ki:
“Mubahlarda, şehrin âdetine uymamak şöhret olur. Bu ise, tahrimen mekruhtur. Saç, sakal boyamak böyledir.” Ziynet eşyasını kullanmak da böyledir. Gayrimüslimlerin yaşadıkları memleketlerde, İslâmın vakarını, şerefini korumak ve şöhretten, fitneden sakınmak vaciptir. Zararlı olan şeye fudul, abes ve mâlâyani denir. Bunu kullanmak tahrimen mekruh, farza mani olursa, haram, yani büyük günah olur.
Bahr-ür-râıkda deniyor ki:
“Erkeğin tedavi için sürme çekmesi caizdir. Ziynet için çekmesi caiz değildir. Cemal ve Ziynet kelimelerini birbirleri ile karıştırmamalıdır. Cemal, çirkinliği gidermek, vakar sahibi olmak ve şükretmek için, nimeti göstermek demektir. Gösteriş, öğünmek için, nimeti göstermek, cemal olmaz, kibir olur. Nefsin zayıf, azgın olduğunu gösterir. Cemal ise, nefsin terbiye edilmiş, olgun olduğunu gösterir. (Allahü teâlâ cemildir. Cemal sahiplerini sever) hadis-i şerifi, cemal sahibi olmayı övmektedir. Cemal için yapılan bir şey, ziynete de sebep olursa, zarar vermez. Cemal için, temiz, güzel giyinmek mubahtır. Kibir için giyinmek ise, haramdır. Böyle giyinince, hâlinde, başkalarına karşı davranışında bir değişiklik olması, kibir alameti olur.”
Görülüyor ki, cemal, çirkinliğe, başkalarının iğrenmelerine, hakaret etmelerine sebep olacak şeyleri yapmamak, bunları izale etmek, gidermektir. Ziynet, başkalarını imrendirecek, onlara üstünlük sağlayacak, tepeden bakacak, öğünecek şeyleri yapmaktır. Cemal için, bulunduğu yerde âdet olan şeylerden, haram olmayan en iyilerini kullanmalıdır.
Sual: Bir kimsenin, bahçesinin veya arsasının içine istediği derinlikte kuyu, istediği yükseklikte bina yapmasında, dinen bir mahzur var mıdır?
Cevap: Bu konuda Mecellenin 1194. Maddesinde deniliyor ki:
“Bir arsaya sahip olan, üstündeki boşluğa ve toprağın içine de malik olur. İstediği kadar yüksek bina ve derin kuyu yapabilir.”