[Bu hikâye, 1980 yılından önceki anarşi döneminde yazılmıştır. O gözle okunursa olaylar kolay anlaşılır.]Saliha Hanım, gelin olalı henüz bir hafta olmuştu. Kaynanası yaptığı her işe karışıyor, hep suç araştırıyordu. Beyi, işinden eve gelince, Saliha Hanım, utandığı için karşılamamıştı. Hemen kaynanası:
—
Kız ne duruyorsun, dedi;
oğlanı karşılasana!Başka bir gün de, Saliha Hanım, beyini karşılamaya gidince, kaynanası:
— Ne o kız, dedi,
o kadar göresin mi geldi? Saliha Hanım, evi erken süpürse de, geç süpürse de, kaynanası çıkışıyordu. Herhangi bir kusur işlese asla affedilmiyordu. Ama aynı kusuru kızı işlese, ona bir şey denmiyordu. Çamaşır yıkarken, dikkatsizliği yüzünden yarım kilo deterjanın hepsini kaynar suyun içine dökmüştü. Bunu gören kaynana bağırmaya başladı:
— İnsafsız kız, dedi. Birkaç çamaşır için ilâcın hepsi dökülür mü? Zavallı yavrum akşama kadar hayvan gibi çalışsın, gelin hanım da oğlumun kazandığını yere döksün. Olmaz, buna dayanamam, kimse dayanamaz. Düşmanın malı bile olsa böyle yapılmaz.
Saliha, yalvarır şekilde:
— Anne, dedi
, özür dilerim, kasten bilerek yapmadım, elimden kaydı.— Tabii bilmeden yaptın. Ne zahmetle kazanıldığını bilseydin elbette yapmazdın. Kendi evinizde hiç böyle bir şey yaptın mı? Yapmazsın elbette.
— Anne affet, bir daha yapmam.— Ne ise bu seferlik affediyorum. Kalbini kırmadığıma şükret! Bir daha yaparsan gözünün yaşına bakmam ha!
Aksilik bu ya, aynı gün pişirdiği yemeği biraz yakmıştı. Yemeğin üstünü aldı. Yanık altta kaldığı için üstte yanık kokusu gelmiyordu. Akşam yemek yendi. Kimse yanık kokusunun farkında değildi. Yemekten sonra kaynana mutfağa gidince tencerenin dibindeki yanığı görmüştü. Ne düşünmüşse, geline çıkışmamıştı. Ertesi gün, Saliha Hanım, yine bir aksilik olmasın diye yemeği dikkatle pişirdi. Hiç yakmadı; ama akşam kocası yemekten bir kaşık alınca:
— Saliha dedi.
Yemekten yanık kokusu geliyor.Saliha da baktı. Hakikaten yemekte yanık kokusu vardı. (Evet, yanık kokusu geliyor) demek zorunda kaldı. Kaynana dedi ki:
— Oğlum, kusura bakma, daha cahildir. Evimize yeni alışmaktadır. Bir daha dikkat eder. Olur, böyle şeyler. Biz, yeni gelinken, az mı yemek yakmıştık.Kaynana, gelini övücü çok şeyler söyledi. Oğlu da, kaynanayla gelin iyi geçindiği için memnun oldu. Gelin sofrayı kaldırınca, dünkü yanık yemeğin yok olduğunu gördü. Bugünkünün içine karıştırılmış olduğunu anladı. Ama gözüyle görmediği için kaynanası mı, yoksa görümcesi mi koymuştu bilemiyordu. Birkaç gün sonra yemeğin tuzunu biraz kaçırmıştı. Kaynanayla görümce fazla yemeden sofradan çekildiler. Saliha, ertesi günü yemeğe hiç tuz koymadı. Sofrada konabilirdi. Herkes birer kaşık aldıktan sonra yüzlerini ekşitmişlerdi. Saliha da merak ederek bir kaşık da o aldı. Ne görsün? Yemek tuzdan, biberden yenmez haldeydi. Bunu kim yapmıştı? Kendisinden ne istiyorlardı? Kocasına yemeğe hiç tuz koymadığını söylemişse de, inandırıcı olmamıştı.
Kaynana, gelinini anne ve babasını ziyaret etmek üzere bir günlüğüne Şişli’ye göndermişti. Kendileri Fatih’te oturuyorlardı. Gelin ertesi gün gelecekti. Gelin babasının evine gidince, kaynanayla görümce, evi dağıttılar. Her tarafı düzeltilecek, süpürülecek hale getirdiler. Oğlan akşam eve gelince, annesi:
— Oğlum, dedi
gelin hanım, ben babamın evine gideceğim dedi. Ben de git dedim. Evi bu hâle koyup gitti. Bacınla düzeltip süpürecektik. Ama senin bir kere görmeni istedik. Evlâdım, bu gelinden çektiğimizi bir Allah bilir, bir de biz.Salih düşünüyor, bir şeye karar veremiyordu.
Olaylar böyle cereyan ederken, görümce evlenmek üzeredir. Kına gecesinde kadınlar oynuyor, mâniler söyleniyordu. Sarışın bir gelin oynamaya çıktı. Hem oynuyor, hem de türkü söylüyordu:
İstemem başka bir dertKaynana derdim var benimBuruşuk suratı sertKaynana derdim var benim Yaşlı kadınlara dönerek size söylüyorum der gibi şöyle devam ediyordu:
Vahşi, hödük kaynanaDişleri gedik kaynanaOğlun neler getirdiSensiz yedik kaynana
Seyirci kadınlardan alkış gelince daha da coşarak türküye devam etti:
İstersen aş, kaynanaKazanda piş kaynanaDoktor çare bulmasınDertlere düş kaynanaAh şu kediyi tutsamEtinden sucuk yapsamGörümcem haspa ileKaynanama yuttursamAlkış tufanı kopuyor. Genç kızlar,
(İsteriz, isteriz) diye tempo tutuyorlardı. Yaşlı kadının biri, bu türkülere canı çok sıkılmış olmalı ki,
(Yeter kızım, biraz da biz oynayalım) dedi. Herkes, yaşlı teyzeye bakıyordu. Hem oynuyor, hem de o da türkü söylüyordu:
Oğlum, hanımın çok hasSu vermiyor bir tasKahrı çekilmez olduTutuyorum her gün yasGelin vurunca taşıYandı annenin başıBu gelinin zulmündenDinmez gözümün yaşıKıymetli paşa oğlumBinlerce yaşa oğlumGelin canıma yettiÇabuk gel, boşa oğlum
Birkaç, kaynananın alkışı duyuldu ise de, gelinler hemen hücuma geçerek
(Yeter kes) dediler. Vakit çok ilerlediği için, misafirler dağıldı.
Evli bir gelin, evlenmemiş yaşlı kızlara laf atarak şunları söylüyordu:
On beşine giren bir kız Yeni açmış güle benzerOn altıda pek kararsız Hızlı esen yele benzerOn yedide deli doluHiç düşünmez sağı soluBilmez nere gider yoluBoz bulanık sele benzerOn sekizde ağrır başıİlerliyor artık yaşıBekler hayat arkadaşıBir günü bir yıla benzerOn dokuzda kalır naçarDertlerini kime açarAylar yıllar gelip geçerGeçilmeyen yola benzerYirmisinde olgunlaşırHuzursuzdur dalgınlaşırBelki diye ümit taşırGurbetteki kula benzerBu türkü, haklı olarak genç kızların tepkisine yol açtı. Hep birlikte gelini protesto ettiler.
(Devamı bir sonraki sayfada)
