Eshab-ı kiram ve Teftazani

Sual: Sadeddin-i Teftazani’nin Şerh-i Mekasıd kitabında, Eshab-ı kiram arasındaki savaşlardan dolayı, bunlara ağır şekilde dil uzattığı doğru mudur?
CEVAP
Kesinlikle doğru değildir. Bütün Ehl-i sünnet âlimleri gibi, Sadeddin-i Teftazani de, Eshab-ı kiramın üstünlüğünü ve onlara dil uzatılamayacağını kitaplarında bildirmiştir. (Şerh-i Mekasıd) kitabında diyor ki:
Eshab-ı kiram arasındaki ayrılıklar, zahirde, hak yoldan ayrılmak gibi görünüyorsa da, farklı ictihaddan kaynaklanmıştır. Eshab-ı kiramın aralarındaki savaşların farklı ictihaddan kaynaklanan dini sebepleri vardır. Onlara dil uzatanların sözleri, kesin delillere yani Kur’an-ı kerime ve hadis-i şeriflere dayanmadan söyleniyorsa, kâfir olurlar. Bunlara dayanarak söyleniyorsa, büyük günaha girerler. Bid’at sahibi yani sapık olurlar.

İmam-ı Rabbani hazretleri de buyuruyor ki:
Eshab-ı kiram arasındaki savaşların, ayrılıkların, iyi sebeplerden ileri geldiğine, dünya nimetleri için, nefsin arzuları için olmadığına inanmak lazımdır. Sadeddin-i Teftazani, (Onların ayrılıkları ve savaşları hilafet için değil, farklı ictihaddan ileri gelmişti) diyor. (1/266)

Aşağıdaki hadis-i şerifler de, Teftazani’nin (Şerh-i akaid) kitabında yazılıdır:
(Eshabımın hiçbirine dil uzatmayın. Onların şanlarına yakışmayan bir şey söylemeyin! Allah’a yemin ederim ki, bir kimse, Uhud dağı kadar altın sadaka verse, eshabımdan birinin bir avuç arpası kadar sevap alamaz.) [Buhari, Ebu Davud, Begavi]

(Eshabıma dil uzatmakta Allah’tan korkun! Benden sonra onları kötü emellerinize alet etmeyin! Onları seven, beni sevdiği için sever. Beni sevmeyen de onları sevmez. Onları inciten beni incitmiş olur. Beni inciten de Allahü teâlâyı incitmiş olur. Bunun da cezası gecikmeden verilir.) [Buhari]