Hâkimler hâkimi Allah

Sual: Kur’an-ı kerimde, (Eleysallâhü bi-ahkem-il hâkimîn = Allah, hâkimler hâkimi değil mi?) diye bir âyet vardır. Türkçeye uygun olarak buna cevap verirken (Evet) mi, (Hayır) mı demek gerekir?
CEVAP
Allahü teâlâ, orada, (Allah hâkimler hâkimidir, öyle değil mi?) diye soruyor. Allah'ı tasdik etmemiz gerekir. (Hayır) dersek yanlış olur, Allah'ı tasdik etmemiş oluruz. Cevap olarak sadece (Evet) demek yerine, (Evet, Allah hâkimler hâkimidir) demek Türk diline uygun olur.

Kâlu belâ sözünde de, durum aynıdır. Cenab-ı Hak, ruhları yarattığı zaman, (Elestü bi-rabbiküm?) buyurdu. Ruhlar da, (Belâ) diye cevap verdiler.

Elestü bi-rabbiküm, (Ben sizin Rabbiniz değil miyim?) demektir. (Kâlu Belâ) ise, (Evet [Sen bizim Rabbimizsin] dediler) demektir.

Arapça dili zengin olduğu için, iki tane (Evet) vardır. Olumsuz sorulara, olumlu cevap için (Belâ), olumlu sorulara olumlu cevap için (Neam) kullanılır. Türkçede bu zenginlik olmadığı için sadece (Evet) veya (Hayır) demekle maksat anlaşılmaz. Cümleyi tam söylemek gerekir. (Evet, sen bizim Rabbimizsin), (Evet, sen hâkimler hâkimisin) cümlelerinde olduğu gibi tam söylenirse mesele kalmaz.