Ya hep ya hiç düşüncesi
Sual: Bir yazar, (Namaz kılan fakat kumar oynayan, içki içen veya başka günah işleyen, bana göre boşuna kürek çekiyor. Yaptığı ibadetler geçersizdir. Ya hepsini yapsın veya hiç yapmasın. İslam bir bütündür, tamamını alan ancak Müslümandır) diyor. Dinimizde, günahla ibadetin yeri ayrı değil mi? Âhirette günahlar sevablarla tartılmayacak mı? Sevabı çok gelen Cennete, günahı çok olan Cehenneme gitmeyecek mi? Bu sözler, dine uygun mu?
CEVAP
Çok yanlıştır. Dine aykırı felsefî bir sözdür. Din hakkında şahsi görüşün değeri olmaz. (Bana göre yanlıştır) denmez. (Bize göre) veya (Size göre) demenin ve şahsi düşüncenin dinde yeri yoktur. Din, nakle dayanır. Kitaptan alarak bildirmek gerekir.
(İslam bir bütündür, tamamını alan ancak Müslümandır) deniyor. Bu söz izaha muhtaçtır. İtikatta öyle ise de, amelde öyle değildir. Ya dinimizin bütün emirlerini yapıp, bütün yasaklarından kaçınmak veya hiçbirini yapmamak gerektiğini söylemek, yani (Ya hep, ya hiç) düşüncesi çok yanlış bir felsefedir. Birkaç günah işliyorum diye, diğer günahları da yapmak gerekmez. İmam-ı Rabbânî hazretleri buyuruyor ki:
Bütün günahlara tevbe edip hepsinden kaçmak büyük nimettir. Bu yapılamazsa, bazı günahlara tevbe etmek de nimettir. Bunların bereketiyle belki bütün günahlara tevbe etmek nasip olur. (Bir şeyin bütünü ele geçmezse, hepsini de kaçırmamalı) sözüne uymalı. (2/66)
(Ya hep ya hiç) imanda olur. İmanın azı çoğu olmaz. İman ya vardır, ya yoktur. İmanın şartlarından birini bile inkâr küfür olur. Ama ibadetlerin birini yapmayana veya günahlardan bir veya birkaçını işleyene kâfir denmez. Bazı ibadetleri yapamayana veya bazı günahlardan kaçamayana, (Sen şu günahı işliyorsun, artık ibadete lüzum yok) denmez. Günah küçük olsa da, kaçmaya çalışmalı. Bir günaha alışan, ötekilerini de işlemek isteyebilir. Bir günah, öteki günahları davet eder. Günah işlemek, isyan etmek demektir. Akıllı olan, Rabbine isyan sayısını hiç artırır mı? Aksine azaltmaya çalışır.
Birkaç günahın birinden vazgeçmek isteyene, (Diğerlerini bırakmadığına göre, bu günaha da devam et) denmez. Günah miktarı ne kadar azaltılırsa o kadar iyi olur, çünkü Allah’tan korkarak bir günahtan vazgeçmek iman alametidir. Bir hadis-i şerif:
(Ömründe bir defa Allah’ı anan veya Ondan korkan Müslüman, elbette Cehennemden çıkacaktır.) [Tirmizî]
Çeşitli günahları olan kimse, birini bırakırsa, onun bereketiyle, Allahü teâlânın merhamet ederek, diğer günahlardan da sakınmayı nasip etmesi umulur. (Ruh-ul-beyan)
Günahkâr biri bir ibadeti yapıyorsa, (Aman bunu bari bırakma) demeli! Bu ibadeti de yapmazsa, dinden tamamen uzaklaşabilir. Korkutmaktan çok, müjdeleyici olmak gerekir. Bir hadis-i şerif:
(Allah’ın rahmetinden ümit kestirip, dinden nefret ettirene lanet olsun!) [Nesâî]
İnsanlardan utanarak günahı gizlemek de hayâdandır. Hayâ da imandandır. Günah gizlenmezse, fâsıklar bundan cesaret alır. (Falanca günah işliyor. Ben de işlesem ne çıkar? Falancalar şunu bunu yapıyor, onlara günah değil de bize mi günah?) diyebilirler. Bunlara sebep olmamalı.