Çok kitap okumak

Sual: İmam-ı Gazâlî hazretlerinin, Abdülkadir-i Geylânî hazretlerinin ve başka âlimlerin kitaplarının tercümeleri piyasada satılıyor. Hattâ güvendiğimiz bazı radyo, TV ve gazetelerden de reklamı yapılıyor. Bunları tavsiye eder misiniz?
CEVAP
Bir şeyin reklamının yapılması, o yayın kuruluşunun o ürünü tavsiye ettiğini göstermez. Reklam ayrı bir konudur.

Dinimizi doğru olarak öğrenmek için, çok kitap okumak yerine, doğru olan bir tanesini çok okumak gerekir. Tercüme kitapların hemen hepsinde yanlışlıklar, şahsi düşünceler bulunmaktadır. Özellikle o dildeki deyimlerin Türkçe’deki karşılıkları bilinmediği için kelime kelime aynen tercüme ediliyor ve büyük yanlışlıklara sebep oluyor. Ne kadar doğru tercüme edilse de, asıl okumamız gereken kitapların okunmasına mâni olur.

İbni Teymiyye çok âlimdi. Fakat ilim ehlince, (Allahü teâlânın, sapıtmasına ilmini sebep kıldığı kimse) diye anıldı. Demek ki, sadece ilim yetmiyor. Bir rehberi olmadan ilim öğrenmek, doğru yolu buldurmuyor. Bir başka husus da, 14 asırdır gelen binlerce İslam âliminin on binlerce kitabı var. O zamanların şartlarına, insanların hâllerine ve dar-ül-islama göre yazılmıştı. O kitaplarda binlerce kavil var. Hangisine göre amel edilecek? Ama müftabih olan kavilleri bildiren kitabı okumak yeterli olur.

İlim ehli bir zat, (Şimdiye kadar binden fazla kitap okudum. Keşke bunun yerine Tam İlmihal’i bin kere okusaydım) demişti. Bu kıymetli kitapta bir Müslüman için lazım olan her bilgi mevcuttur.

Fıkıh ve ilmihâl
Sual: Fıkıh kitabıyla, ilmihâl kitabı aynı şey midir?
CEVAP
İmam-ı a’zam hazretleri, (Fıkıh, lehine ve aleyhine olanı bilmektir) buyuruyor. Fıkıh ilmi, ef’al-i mükellefini yani, bedenle yapılması ve sakınılması gereken emirleri, yasakları ve mubahları öğretir. Fıkıh bilgisi dörde ayrılır: 1- İbadet bilgileri [namaz, oruç, zekât, hac, cihat bilgileri], 2- Münakehat [evlenme, boşanma, nafaka ve dalları], 3- Muamelat [alışveriş, kira, şirketler, faiz, miras bilgileri], 4- Ukubat [hırsızlık, gasp, katillik gibi suçlara verilen cezalar].

İlmihâl bilgileri içinde fıkıh bilgileri olduğu gibi; tefsir, kıraat, hadis, kelam, tasavvuf gibi diğer din ilimleri; mantık, münazara, fizik, kimya, tıp ve astronomi gibi fen ilimleri de bulunur. Fen bilgileri, İslami ilimlerin bir koludur. Bunun için ilmihâli öğrenmek, dinin tamamını öğrenmek olur.

Doğrusunu öğrenmek
Sual: Bir kimsenin çok kitap okuyarak hakkı bâtıldan ayırması kolay olur mu?
CEVAP
Çok kitap okumak veya çok ilim öğrenmekle hakkı bâtıldan ayırmak kolay olmaz, hattâ mümkün olmaz. Birçok kaviller vardır. Hangi kavle uyacağını bilemez. Müftabih kavil budur denilen ilmihalleri okumak gerekir. İkinci bir husus da, mürşid-i kâmile kavuşmamış, onun kitabını okumamış olanın hakkı bâtıldan ayırması mümkün değildir.