- G -

122 — GANİM-İ BAĞDADİ: Babası Muhammeddir. Hanefi âlimlerindendir. Çok kitap yazdı. Tütün içmenin haram olmadığına fetva verdi. 1621 de vefat etti.

123 — GAZALİ MUHAMMED: Muhammed bin Muhammed Gazali, İslam âlimlerinin en büyüklerindendir. 1058 senesinde, İranın Tus yani Meşhed şehrinin Gazal kariyyesinde doğup, 1111 de orada vefat etti. Müctehid idi. İctihadı, Şafii mezhebine uygun oldu. O kadar çok kitap yazdı ki, ömrüne bölününce, bir güne onsekiz sayfa düşmektedir. 1091 de Bağdat’ta Nizamiyye üniversitesine profesör oldu. Hacca gidip gelince, Şam’da profesörlük yaptı. Sonra Nişapur’da profesörlüğü zorla kabul etti. Kitapları çok kıymetlidir. Garb dillerine çevrilmektedir. Eyyühel-veled kitabı arabidir. Farisi tercümesi, Bursa’da, Orhan camii kütüphanesinde mevcuttur. Bu kitabı, 1945 de kurulmuş olan milletler arası ilim yayma Unesco teşkilatı tarafından 1951 de fransızcaya, ingilizceye ve ispanyolcaya tercüme edilerek, hepsi basılmıştır. 1959 da, dört alman ordinaryüs profesörünün, Gazalinin kitaplarını okuyarak, İslam dinine aşık olduklarını ve imamın kitaplarını almancaya çevirmekte olduklarını gazetelerde okuduk.

İmam-ı Gazaliye İslam filozofu diyenler oluyor. Bu büyük imam, filozof değildir. Bir İslam âlimi, bir müctehid idi. Onun kitaplarında mevdu hadis var sanan kimse, ya onu tanımayan, din imamı ve müctehid ne demek olduğunu bilmeyen cahillerdendir. Yahut Ehl-i sünnete düşman olan vehhabilerin tuzağına düşmüş bir zavallıdır. İslam âlimlerinin hiçbiri filozof değildir. Filozof, İslam âlimi olamaz. Nasıl ki, cam parçası pırlanta olamaz. İslam filozofu diye bir şey yoktur. İslamiyet'te felsefe yoktur. 1963 senesinde Pakistan’da basılan Mearif-üs-sünen adındaki yedi cilt kitabın birinci cildinde de (İslam âlimlerine göre ruh cisimdir. Eski yunan felsefecileri ruh cisim değildir dedi. İmam-ı Gazali de böyle dedi. Onun felsefeye bağlılığı birçok yerde kendine hakim olmuştur) diyor. Mücessimeden olan İbni Teymiyye’nin ruh hakkındaki sözlerini, İslam âlimlerinin sözü diye yazarak koca Gazaliyi küçümsemek gafletine düşmektedir. Arabi beş cilt İhya-ül-ulum kitabı 1968 senesinde Beyrut’ta ve farisi bir cilt Kimyai seadet kitabı Muhammed Şah Rıza Pehlevi zamanında 1955 de Tahranda ve 1977 da İstanbul'da basılmıştır. Bu Ehl-i sünnet kitabının ve benzerlerinin Tahranda basılması ve İran’da Ehl-i sünnet medrese ve tekkelerinin açılması sebebi ile taşkın şiiler, Humeyni ismindeki bir ahundun teşvikı ile şaha karşı isyan ederek, İran’da Şii Cumhuriyeti kurdular. Dürret-ül-fahire kitabının arabiden türkçeye tercümesi, Kıyamet ve Ahiret halleri ismi ile basılmıştır. İsa aleyhisselamın, Allahü teâlânın kulu ve Peygamberi olduğunu vesikalarla ispat eden Er-reddül-cemil li-uluhiyyeti İsa bi-sarihil İncil kitabı, fransızca tercümesi ile birlikte, 1939 senesinde Robert Chidiac tarafından Paris’de bastırılmış, 1986 da İstanbul'da Hakikat Kitabevi tarafından, ikisi de ofset ile bastırılmıştır. [Geniş bilgi için Büyük Âlimlerin Hayatı maddesine bakınız.]

124 — GOETHE: Ünlü alman şairidir. 1749 da doğup, 1832 de vefat etti. Hikaye ve tiyatro kitapları yazdı. Faust tiyatrosu çok meşhur oldu. Kur'an-ı kerimin büyüklüğünü söylerdi.

125 — GÜLŞENİ: İbrahim bin Muhammed Gülşeni, tanınan velilerdendir. 1427 de Azerbaycan’da doğup, 1534 senesinde Mısır’da vefat etti. Seyyid Yahya-yı Şirvani halifelerinden Ömer Ruşeniden feyiz aldı. Şah İsmailin işkenceleri zamanında Mısır’a gitti. Manevi adındaki kırkbin beytlik mesnevisinin bir kısmını halifelerinden Muhammed Fenai efendi türkceye tercüme etmiştir. Bu tercüme ve sonunda Gülşeni hazretleri ile Gülşeni meşayıhinden Hasen Sezai efendinin mektubatı ve hal tercümelerini eklemiştir. 1871 de İstanbul'da basılmıştır. Sezai efendi, Edirnede Muhammed Sırri efendiden ve sonra Fenai efendiden feyiz alıp, 1737 de vefat etmiştir. Torunları asırlarca Edirne’de irşadda bulundular.